Krew jest potrzebna codziennie, w dużych ilościach, ponieważ jest bezcennym lekiem, którego nie udało się wytworzyć syntetycznie. Ty też możesz pomóc!
Dorosły człowiek posiada ok. 5 - 6 l. KRWI. Jednorazowo dawca - mężczyźni nie częściej, niż co 8 tygodni, kobiety nie częściej, niż co 12 tygodni - oddaje 450 ml KRWI, czyli mniej niż 10 % swojej KRWI.
KTO MOŻE ODDAĆ KREW:
• osoby od 18 do 65 roku życia, które ważą, co najmniej 50 kilogramów;
• osoby, u których w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie wykonano tatuażu, przekłucia uszu lub innych części ciała;
• osoby, które w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie miały wykonanych diagnostycznych badań i zabiegów endoskopowych (gastroskopii, panendoskopii, artroskopii, laparoskopii);
• osoby, które w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie były leczone krwią lub jej skłądnikami.
OSOBY DOROSŁE MOGĄ ODDAĆ KREW PO OKRESIE:
• 6 miesięcy po dużych zabiegach chirurgicznych;
• 2 tygodni po przebyciu grypy lub infekcji z gorączką powyżej 38 °C;
• 2 tygodni po zakończeniu leczenia antybiotykami;
• 7 dni po wykonaniu małego zabiegu chirurgicznego (np. usunięcie zęba);
• 48 godzin po szczepieniu przeciwko grypie i żółtaczce oraz anatoksyną przeciwtężcową;
• 3 dni po zakończeniu miesiączki;
• 6 miesięcy po porodzie lub zakończeniu ciąży;
KRWIODAWCA MOŻE UZYSKAĆ BEZPŁATNIE WYNIKI BADAŃ LABORATORYJNYCH:
• oznaczenie grupy krwi w układzie A B 0 i Rh
• pełnej morfologii krwi,
• aktywności aminotransferazy alaninowej - ALAT
• znaczników wirusowego zapalenia wątroby typu B i C, AIDS (HIV-1/HIV-2) oraz zakażeń kiłą.
KRWIODAWCA, KTÓRY HONOROWO ODDA KREW OTRZYMA:
• zaświadczenie celem usprawiedliwienia nieobecności w miejscu pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia
• posiłek regeneracyjny o wartości kalorycznej 4500 kalorii,
• zwrot kosztów przejazdu do Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa.
JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO ODDANIA KRWI?
• w ciągu doby poprzedzającej oddanie krwi wypić ok. 2 l płynów (woda mineralna, soki)
• być wyspanym
• spożyć lekki posiłek (np. pieczywo, chuda wędlina, ser biały, dżem)
• wykluczyć z diety tłuszcze pochodzenia zwierzęcego: mleko, masło, kiełbasę, pasztet, śmietanę, rosół, tłuste mięso oraz jajka orzeszki ziemne i ciasta kremowe
• ograniczyć palenie papierosów
• nie zgłaszać się do oddania krwi jeśli jest przeziębiony (katar) lub przyjmuje leki
• nie spożywać uprzednio (24 h.) alkoholu !
DAWSTWO KRWI I JEJ SKŁADNIKÓW:
• oddanie krwi -dawca oddaje krew pełną w ilości 450 ml, nie częściej niż 6 razy w roku mężczyźni i 4 razy w roku kobiety, przerwa między oddawaniem nie może być krótsza niż 8 tygodni;
• Oddanie osocza (plazma)- dawca oddaje tylko osocze w odstępach nie krótszych niż 2 tygodnie, jednak nie więcej niż 15 l rocznie;
• Oddanie płytek krwi - zabiegi mogą być wykonywane nie częściej niż 12 razy w roku.
Jaka krew jest najbardziej potrzebna?
Każda! Niezależnie od częstości jej występowania. Największe zapotrzebowanie jest oczywiście na najczęściej występującą, czyli A Rh+. Z drugiej jednak strony najrzadziej spotykana grupa AB Rh- pomimo najmniejszego na nią zapotrzebowania musi stanowić bezpieczne rezerwy, aby nie zabrakło jej dla ratowania życia.
KIEDY NIE MOŻEMY ODDAĆ KRWI
Dyskwalifikacja czasowa
• okres miesiączkowania i do 3 dni po zakończeniu
• 7 dni po zabiegu usunięcia zęba, leczeniu przewodowym i innych drobnych zabiegach chirurgicznych
• do następnego dnia po leczeniu zęba i wizycie u higienistki stomatologicznej
• 6 miesięcy w przypadku większych operacji i innych zabiegów medycznych wykonywanych sprzętem wielokrotnego użytku i przebiegających z naruszeniem skóry lub błon śluzowych
• 6 miesięcy po wykonaniu tatuażu, akupunktury, zakładaniu kolczyków, itp.
• 6 miesięcy od zabiegu endoskopii
• 6 miesięcy od zabiegu: gastroskopii (wziernikowanie żołądka), bronchoskopii (wziernikowanie drzewa oskrzelowego), rektoskopii (wziernikowanie odbytu)
• czas do pełnego wyleczenia w przypadku ostrych chorób: (np.: układu pokarmowego, moczowego, oddechowego)
• okres, gdy wartość ciśnienia tętniczego nie mieści się w granicach 90/60 - 180/100 mm Hg
• 2 lata po wyleczeniu gruźlicy i otrzymaniu od lekarza ftyzjatry zaświadczenia o wyleczeniu
• choroby zapalne i uczuleniowe skóry, ostre stany uczuleniowe i okres odczulania, zaostrzenie przewlekłej choroby alergicznej
• 1 rok od zakończenia leczenia na rzeżączkę
• 6 miesięcy od powrotu z krajów o wysokiej zachorowalności na AIDS (Afryka Środkowa i Zachodnia, Tajlandia)
• 6 miesięcy od powrotu z rejonów, gdzie endemicznie występują choroby tropikalne i malaria (jeśli nie wystąpiły w tym okresie objawy choroby)
• 2 lata od potwierdzonego wyleczenia Brucelozy i gorączki Q
• 2 lata po przebyciu gorączki reumatycznej, jeśli nie wystąpiła przewlekła choroba serca
• 6 miesięcy od całkowitego wyleczenia z toksoplazmozy
• 6 miesięcy od wyleczenia mononukleozy zakaźnej
• nietypowe zmiany skórne powodują dyskwalifikację do czasu wyjaśnienia ich przyczyny
• ciąża i okres karmienia piersią oraz
• 9 miesięcy po porodzie
• 6 tygodni po poronieniu
• 6 miesięcy po przetoczeniu krwi i jej składników
• 6 miesięcy po przeszczepie ludzkich komórek i tkanek
• co najmniej 2 tygodnie po przebyciu choroby zakaźnej i uzyskaniu prawidłowych wyników badań klinicznych i laboratoryjnych
• 2 tygodnie po przebyciu grypy, zakażenia grypopochodnego i gorączce powyżej 38oC
• 2 tygodnie po zaprzestaniu przyjmowania antybiotyków
• kontakt z chorobami zakaźnymi dyskwalifikuje na czas równy inkubacji danej choroby (zwykle 4 tygodnie)
• bliski kontakt w warunkach domowych z chorym na wirusowe zapalenie wątroby dyskwalifikuje na okres 6 miesięcy
• okres pozbawienia wolności i 6 miesięcy po odbytej karze więzienia
Po szczepieniach:
• 4 tygodnie od szczepienia szczepionkami z osłabionymi bakteriami i wirusami przeciw BCG, odrze, różyczce, żółtej febrze, nagminnemu zapaleniu ślinianek przyusznych, nagminnemu porażeniu dziecięcemu, durowi brzusznemu, cholerze
• 48 godzin od szczepienia szczepionkami z zabitymi bakteriami, riketsjami, wirusami przeciw cholerze, durowi brzusznemu, krztuścowi, durowi plamistemu, porażeniu dziecięcemu
• 48 godzin od szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A lub B (bez kontaktu z chorobą)
• 3 miesiące po biernym uodparnianiu surowicami odzwierzęcymi
• 48 godzin od przyjęcia anatoksyny błonicowej i tężcowej
• 48 godzin od przyjęcia szczepionki przeciw wściekliźnie i kleszczowemu zapaleniu mózgu, a 1 rok od kontaktu z tymi chorobami
Okres przyjmowania leków z wyjątkiem witamin, doustnych leków antykoncepcyjnych oraz leków hormonalnych stosowanych w okresie menopauzy, w przypadku innych leków należy uzyskać zgodę lekarza (np. zażywanie aspiryny dyskwalifikuje przez 3 dni od ostatniego zażycia).
Wystąpienie objawów sugerujących chorobę AIDS takich jak:
• przewlekłe powiększenie węzłów chłonnych (zwłaszcza szyjnych, karkowych, nadobojczykowych i pachowych)
• nocne poty
• gorączka o niewyjaśnionej przyczynie
• niewyjaśniona utrata wagi ciała
• przewlekła biegunka
Dyskwalifikacja Stała (bez względu na przeciwwskazania do oddania krwi)
• choroby układu krążenia, między innymi:
- wady serca (poza wadami wrodzonymi całkowicie wyleczonymi)
- choroba niedokrwienna mięśnia sercowego
- stan po zawale
- niewydolność krążenia
- miażdżyca znacznego stopnia
- choroby pochodzenia naczyniowo-mózgowego (np. stan po udarze mózgu)
- przewlekłe choroby naczyń obwodowych (choroby tętnic, nawracające zapalenia żył)
• choroby zakaźne:
- WZW typu B, WZW typu C, wirusowe zapalnie wątroby w wywiadzie
- Żółtaczka pokarmowa i każda żółtaczka o niejasnej etiologii
- Babeszjoza
- Kala Azar (leiszmanioza trzewna)
- Trypanosoma Crusi (gorączka Chagasa)
- Promienica
- Tularemia
- HLTV I/II retrowirus uważany za czynnik wywołujący białaczkę/chłoniak z komórek T u dorosłych - występuje endemicznie w południowej Japonii i basenie Morza Karaibskiego
• poważne choroby układu pokarmowego (w tym schorzenia wątroby), oddechowego, moczowego, nerwowego
• poważne choroby skóry (w tym łuszczyca)
• choroby układowe np. kolagenozy
• nowotwory złośliwe
• choroby krwi i układu krwiotwórczego, zaburzenia krzepnięcia w wywiadzie
• choroby metaboliczne i układu endokrynnego np. cukrzyca, choroby tarczycy, nadnerczy itp.
• nosicielstwo wirusa HIV oraz zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS)
• przynależność do grup, które ze względu na swoje zachowania seksualne są szczególnie narażone na zakażenie poważnymi chorobami, mogącymi przenosić się drogą krwi w tym:
- narkomani
- osoby uprawiające prostytucję
- osoby często zmieniające partnerów seksualnych
• osoby mające partnerów seksualnych z wyżej wymienionych grup
• lekozależność, alkoholizm
• choroba Creutzfeldta-Jakoba (CJD) u osoby lub w rodzinie
• przebycie przeszczepu rogówki, opony twardej, leczenie w latach 1958-1986 hormonem wzrostu uzyskanym z ludzkich przysadek
• przebywanie w okresie od 01.01.1980 r. do 31.12.1996 r. łącznie przez 6 m-cy lub dłużej w Wielkiej Brytanii, Francji, Irlandii
• przebycie malarii (chyba, że badania immunologiczne lub metodami biologii molekularnej dają wyniki negatywne)
• zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem subst. Psychotropowych.
WAŻNE:
• oddawanie KRWI jest bezbolesne;
• organizm w ciągu zaledwie kilku godzin uzupełnia ilość KRWI, która została oddana; dawca nie odczuwa żadnych dolegliwości;
• sprzęt do poboru KRWI jest jednorazowy, warunki poboru sterylne;
• każdy dawca jest badany laboratoryjnie przed pobraniem, aby ustalić czy odpowiada wymaganiom zdrowotnym;
• KREW każdego dawcy jest także badana na obecność zarazków chorób wenerycznych, AIDS czy żółtaczki zakaźnej;
• o przydatności KRWI dawcy decyduje wynik badania i testy – profesjonalne zasoby techniczne pozwalają na szczegółową kontrolę dawcy.